Date post: | 10-Dec-2023 |
Category: |
Documents |
Upload: | independent |
View: | 0 times |
Download: | 0 times |
INFOTIMOR
Rua: Aitarak laran Dili,
Timor-Leste
Mob: +6707675 5666
Email: [email protected]
Web: www.technology.tl
1
DAFTAR ISI I. KONESE KONA BA MS. EXCEL ................................................................................................ 2
1. HAHU LOKE MS. EXCEL ........................................................................................................ 2
2. KONHESE AREA DOCUMENTOS MS. EXCEL .................................................................... 3
a. konhese Sell no Range ............................................................................................................ 3
b. konhese Ribbon (Menu no Submenu) ..................................................................................... 4
c. Input Dadus (Texto, numerais) iha Sel ................................................................................... 6
II. MODIFIKASAUN SPREADSHEET ............................................................................................. 6
1. copia (Copy) dadus ..................................................................................................................... 6
2. Muda (Cut) Dadus ....................................................................................................................... 6
3. Automatic Fill Dadus .................................................................................................................. 6
4. Muda luan no naruk, koluna no linha ......................................................................................... 6
5. Aumenta kolumna no linha ......................................................................................................... 8
a. halo grupo no fahe grupo ........................................................................................................ 8
b. Aumenta Sheet Tab ................................................................................................................. 8
c. Troka naran Sheet Tab ............................................................................................................ 8
III. FORMAT SPREADSHEET ....................................................................................................... 9
1. Wrap Text ................................................................................................................................... 9
2. Format Number ........................................................................................................................... 9
3. modelu/tetuk hanesan (Alignment) ............................................................................................ 10
4. Cell Border ................................................................................................................................ 10
5. tau cores ba Texto no Sel/range ................................................................................................... 11
6. Modifia estilus letra .................................................................................................................. 11
7. Letra mahar, linha iha okos no haliis ........................................................................................ 12
I. FORMULA PADA EXCEL ......................................................................................................... 12
1. Hatama Simple Formula (+, -, /, x, Pangkat ^, kuadrado) ........................................................ 12
2. Hatama formula tuir Sel Reference. .......................................................................................... 13
3. Servisu ho Fungsi AutoSum (Sum, Average, Count Number, Max, Min) ............................... 13
IV. GRAFIKA IHA EXCEL ........................................................................................................... 15
1. Halo Grafik ............................................................................................................................... 15
2. Modifikasaun ba Grafika .......................................................................................................... 16
V. HEADER & FOOTER .................................................................................................................. 18
VI. FINALISA SPREADSHEET .................................................................................................... 21
1. Save ........................................................................................................................................... 21
2. Page Setup ................................................................................................................................. 20
3. Print Area .................................................................................................................................. 21
4. Print Preview ............................................................................................................................. 21
5. Print ........................................................................................................................................... 22
6. Print Screen/SysRq ................................................................................................................... 22
2
I. KONESEMENTO KONA BA MS. EXCEL
1. HAHU LOKE MS. EXCEL
Oinsa mak atu loke hare hamutuk:
Klik Start Program Microsoft Office Ms. Office Excel 2010
servisu menu sira:
Quick acces Tab Menu
Linha
Coluna
Area Servisu
Sheet/pajinha
Scroll horizontal
Scroll Vertikal
Formula Bar Ribbon
file
Titulu
3
Observasaun imagen:
a. File
Menu ida nebe mak atu haruka hanesan: Save, Open, Print, nsst.
b. Quick Access
Tombol ida nebe mak atu haruka ho lalais hanesan: Save, Undo, Redo,nsst.
c. Tab Menu
Husi menu-menu importante atu halo editasaun, hanesan: Home, Insert, Page
Layout, Formula, Data, Review, View.
d. Title
Hetan naran file/dokumentos nebe mak ita hodi halo servisu nebe mak loke hela.
e. Ribbon
Husi butoon ida nebe mak atu halo fasil ita hodi halo editasaun.
f. Formula Bar
Fatin atu hatama texto, numerais, no formula.
g. Linha
Lina iha area servisu.
h. Columna.
Columna iha area servisu
i. SpreadSheet Area/area dokumentos
Area dukumentos nebe mak atu halo servisu ba.
j. Horisontal Scroll Bar
Scrol navigasi ho horizontal.
k. Vertikal Scroll Bar
Scroll navigasaun ho vertikal.
2. KONESE AREA DOCUMENTOS MS. EXCEL
a. Konese Sell no Range
Sell
Sel dala barak fo naran: A1, B3, C2, D4, nsst...
Range
Range iha sel-sel ou atu hamutuk iha sel ida nia laran.
Range B2:B5, Range D2:E6
4
b. Konese Ribbon (Menu dan Submenu)
Home
Hanesan Menu ida nebe mak dala barak uja hodi halo formatting hanesan: Format font, Alignment, Format numeru, Sell, Tabel, nsst.
Insert
Hanesan menu ida nebe mak atu hatama fitura sira hanesan: Picture, Clip Art, Chart, Header & Footer, Text Box, nsst...
Page Layout
Iha submenu nebe mak atu halo servisu Page Setup hanesan: Margin, Orientation, Size, Print Area, nsst...
Formula
Uja hodi hatama Formula. Nebe mak iha submenu hanesan: Fungsi Math & Trig, Logical, Text, Date & Time, nsst...
5
Data
Iha SubMenu atu halo modifikasai dadus nebe mak ho data nebe mak boot hanesan atu halo: Sort Data, Filter Data, nsst...
Review
Isi submenu nebe mak atu halo Spelling, Proteksi, no Shering dadus
View
Isi submenu atu halo mudansa ba dokumentos no mos ba Freeze.
6
c. Hatama dadus (texto no numerais) Iha Sel
Dadus iha Ms. Excel bele hanesan texto no numerais.
Dalan atu hatama dadus Ms. Excel:
Hili Sel iha nebe ita hatama dadus ho maneira Klik
Hakerak dadus nebe mak atu hatama
Depois Enter
II. MODIFIKASAUN AREA SERVISU/SPREADSHEET
1. COPIA (Copy) dadus
Uja Short-Cut
Blok/halo metan sel/range nebe mak atu muda.
Hanehan Ctrl + C iha keyboard/ klik liman loos pois hili COPY
Tau pointer/kursor ba fatin objctivu
Hanehan Ctrl + V iha keyboard/ klik liman loos pois hanehan PASTE
2. Muda (Cut) Data
Muda Short-Cut
Blok Sel ou Range nebe mak atu muda
Hanehan Ctrl + X iha keyboard/ klik liman loos hili CUT
Hau pointer/kursor ba iha fatin objectivo.
Hanehan Ctrl + V iha keyboard/ klik liman loos hili PASTE
3. Automatic Fill Dadus
Blok/klik sel nebe mak iha formula nebe mak atu vale ba sel-sel sira.
Muda pointer ba iha kantu okos liman loos nian kotak sel para modelu pointer sai
hanesan ne + (fill handle)
Hanehan mouse, tahan, no muda (drag) ba liman loos ho Horizontal no tun ho
Vertikal.
4. Modifika Luan/Naruk Kolum/Linha
Modifika luan/naruk lina no kolumna tuir konten dadus nebe ho automatik
Kalik Select All Button
Klik dala rua iha hasoru malu
Entre kolumna ho lina 2
Modifika luan kolumna ho linha
tau kursor entre kolumna ho lina 2
too hare sai hanesan ne:
Halao drag atu modifika
7
5. Aumenta Kolumna no Linha
Aumenta kolumna
Blok kolumna
Klik iha blok ne nia leten
Klikliman loos iha mouse
Klik Insert
Aumenta Linha
Blok linha
Klikklik liman loos iha mouse
Klik Insert
8
a. Halo Grupo No Fahe Grupo Sel
Halo Grupo (Merge) Sel
Blok sel-sel nebe mak atu halo grupo
Hili menu Home, iha grupo Alignment klik Merge & Center
Fahe grupo (Split) Sel
Blok sel sira nebe mak atu fahe
Klik Merge & Center
Grupo sel sira ne sei fahe hotu
b. Aumenta Sheet Tab
Klik kaliman loos iha Sheet Tab
Klik Insert
Mosu kotak dialogo:
Klik Ok
c. Troka naran Sheet Tab
Klik liman loos Sheet Tab
Klik Rename
Hakerek naran tuir ita nia presija.
9
III. FORMAT SPREADSHEET
1. Wrap Text
Atu halo sel parte balun iha linha ida nia laran.
maneira:
Hili sel nebe mak atu uja Wrap Text
Hili menu Home, iha group Alignment klik Wrap Text
2. Format Number
Iha Ms. Excel antes hatama tiha dadus, ita tenki halo format dadus ho maneira keta-
ketak tipe dadushanesan: Number (Angka), Currency (simbolu osan), Accounting,
Date, nsst. Ho ida ne mos it abele modifika ka halo decimal no koma,
dalan:
Blok sel ou Range (karik tipo date nebe mak hanesan)
Hili menu Home, iha grupo Number klik
Mosu kotak dialogo Format Cell,hili modelu format nebe mak ita hakarak,
exemplo: Currency:
Iha Decimal Places: hatama numeru decimal (numeru hira mak iha koma nia kotuk).
ihaSymbol: hili symbol osan nian nebe mak ita presija ex: Rp (Rupiah
IndoNesia), $ (Dolar AS),nsst.
Uja maneira nebe mak ita bele halo format hanesan: Date, Number, Accounting,nsst.
10
3. Modelu/Tetuk hanesan (Alignment)
Para dadus nebe mak ita hatama iha Ms. Excel hare diak no ita presija halo format
hanesan: tetuk karuk (Left), tetuk loos (Right), klaran(Center) tetuk los no
karuk(Justify).
Langkah-langkah:
Bloksel ka range nebe mak presija atu halo tetuk.
Hili menu Home, hili modelu tetuk (Left, Right, Center, Justify) iha grupo Alignment.
4. Cell Border
Tau Border/Kotakiha Sel/Range.
Dalan:
Blok sel ou range nebe mak atu fo border/kotak
hili menu Home, iha Font group hili Border:
hili modelu border nebe presiju.
halakon Border/Kotak iha Sel/Range
Blok sel ou range nebe ma halo fo tiha ona border/kotak
hili menu Home, iha Font group hili Border:
hili No Border.
5. Tau Cores Iha Texto noSel/Range
Atu tau cor ba iha sel ou texto tuir dalan sira hanesan:
Hili/blok sel/range ou texto nebe mak atu fo cores.
Hili menu Home, iha grupo Font:
Klik no hili cores tuir ita nia presija no atu fo cor ba sel ka range
Klik no hili cores tuir ita nia presija no atu fo cores ba texto.
11
6. Muda modelu no medida ba letra
Hanesan mos iha Word, iha Ms. Excel mos ita
bele moda/troka modelu no medida letra tuir nesesidade.
Atu muda modelu nomedida sira ne, tuir mai dalan sira:
Blok sel/range nebe mak atu halo mudansa ba iha dadus sira.
Hili menu Home, iha grupo Font:
hili atu buda modelu letra hili atu muda nia font
Hili ba tuir ita nia presija
7. Letra Mahar, Halis, NO Linha Iha Okos
Atu halo letra mahar (Bold), letra haliis (Italic), linha iha okos (Underline) ba iha
dadus bele mos texto no numerais:
blok dadus no hili sel/range nebe mak atu halo ba Bold, Italic, Underline.
hili menu Home,iha group Font,hili
8. Modelu medida no hatama texto (shapes)
Atu halo modelu media sira ita tenki hatene katak. Medida sira ne ba saida nian, medida sira
hanesan it aatu desenho ( linha, quadrado, siku, fitun, triangulu nsst…)
Dalan atu halo medida:
Klik iha insert hili grupo Shapes hili modelu tuir ita nia presija
Klik iha shapes style hili Size, atu muda ninia medida sira ne
Exemplo:
12
I. FORMULA IHA EXCEL
importante iha Ms. Excel hanesan ajuda ita hodi halo prosesu sura nebe mak hatama no
maneira formula hanesan, operador matematika. Iha momento ida ne’en ita sei estuda
oinsa mak hatama formula simples iha Ms. Excel atu ajuda ita hodihalo prosesu iha sura
nia laran.
1. Input/hatama Simple Formula (+, -, /, x, ^, kuarado)
simbolu matematika nebe mak uja iha Ms. Excel:
No Operador Symbol ihaKeyboard Haruka
1 Multiplikasaun * Shift + 8
2 Divider (fahe) /
3 Mais + Shift + =
4 Menus -
5 Quaadrado(pankat) =SQRT (....)
6 Kuadrado (pankat) ^ Shift + 6
Regulameto halo operasaun matematika (x, /, +, -, √ , ^) iha Ms. Excel:
Tenki hahu uluk “=” (hanesan)regulamento Ms. Excel
Operasaun iha simbolu menus: ( ) hahu uluk.
EX : (20-10) x 3 = 10 x 3 = 30
Mais/menusa ne forsa hanesan, tan ne mak ida nebe mak halo uluk mak ida nebe
parte karuk ho maneira halo grupo.
exenplo: 450 – 150 + 100 = (450 – 150) + 100 = 300 + 100 = 500
Multifikasaun no dividir hanesan ida nebe mak halo uluk ida nebe iha parte kuana
ho maneira halo grupo.
Exemplo : 4 x 5 : 2 = (4 x 5) : 2 = 20 : 2 = 10
Multifikasaun ho dividir nia ho forsa hanesan deit husi mais no menus nebe mak
halo uluk mak operasaun multifikasaun/dividir ho maneira grupo.
exemplo: 23 – 8 x 2 = 23 – (8 x 2) = 23 – 16 = 7
Dalan hodi hatama dadus simples iha Ms. Excel:
Hili sel nebe mak atu hatama formula.
Ketik/hakerek (=).
Kontinua hakerek formula (konstante no operador matematika) nebe mak uja hodi
sura.
Hanehan Enter iha keyboard
13
exemplo:
Exemplo formula observasaun
=10+5
=125/25
=20*3
=4^2 Ha’at(4) kuadrado (2)
=500/(10*5)
2. Hatama Formula tuir Sel Reference.
Sel Reference hanesan sel nebe mak ense imput dadus nebe mak ita sei uja ba sura.
exemplo:
Hare dadus iha sorin :
B3 no C3 hanesan: Sel Reference
C1 hanesan sel fatin hatama dadus hatama formula
Ixemplo seluk:
Range A2:B6 : Sel Reference
Sel C2 : Sel hatamaFormula
Atu buka rejultado Sub Total iha sel C3
to’o C6, ita hein halo Autofil husi
formula iha sel C2.
3. Servisu ho Funsaun AutoSum (Sum, Average, Count Number, Max, Min)
Funsaun AutoSum hanesan funsaun iha Ms. Excel nebe mak sempre uja bei-beik.
Sum
Funsaun ida ne uja hodi buka total valor husi dadus iha range ida nian laran.
Dalan:
1) Tau kursor ba iha fatin objectivo
2) Klik Formula
3) Klik icon
14
4) Hili Sum
5) Blok sel-sel/range nebe mak atu buka valor Total
6) Hanehan Enter iha Keyboard
Average
Funsaun ida ne atu buka valor Media(rata-rata)husi dadus iha range ida nia laran.
dalan:
1) Tau kursor ba iha fatin objectivo
2) Klik Formula
3) Klik icon
4) hili Average
5) Blok sel-sel/nebe mak atu buka valor media
6) Hanehan Enter iha Keyboard
Max
Funsaun ida ne atu buka valor max husi dadus iha range ida nia laran.
dalan:
1) Tau kursor ba iha fatin objectivo
2) Klik Formula
3) Klik icon
4) Hili max
5) Blok sel-sel/nebe mak atu buka valor media
6) Hanehan Enter iha Keyboard
7)
Min
Funsaun ida ne atu buka valor Min husi dadus iha range ida nia laran.
dalan:
1) Tau kursor ba iha fatin objectivo
2) Klik Formula
3) Klik icon
4) Hili Min
5) Blok sel-sel/nebe mak atu buka valor media
6) Hanehan Enter iha Keyboard
Count Number
Funsaun ida ne atu buka valor Count husi dadus iha range ida nia laran.
dalan:
1) Tau kursor ba iha fatin objectivo
2) Klik Formula
3) Klik icon
4) Hili Count
5) Blok sel-sel/nebe mak atu buka valor media
6) Hanehan Enter iha Keyboard
15
IV. GRAFIKA IHA EXCEL
1. Halo Grafika
Parte ida neb mak vensedor liu iha Ms Excel hanesan grafik. Ho ajuda husi grafik
dadus sira iha Excel dadus sheet bele komprende ho lalais no furak para hare. Ms
Excel prepara modelu grafik hanesan Line, XY, Column, Bar, Area, Stock, nsst
Exemplo:
Dadus iha modelu tabela nia laran Dadus iha modelu Grafika nia laran
Tinan
2005
Tinan
2006
Tinan
2007
Qtr1 20000 22000 25000
Qtr2 18000 25000 22000
Qtr3 15000 21000 22500
Qtr4 24000 28000 30000
Observasaun Grafika:
1. Chart Area
Area grafika tomak no element-element tomak iha Area grafik.
2. Plot Area
Area grafika nebe mak tau lina husi sumbu Horizontal no Vertikal.
3. Data Point
Valor-valor nebe mak halo iha grafika nebe mak ho modelu bar, kolomna, linha
tuir modelu grafika nebe mak hili.
4. Sumbu Horisontal no Vertikal
Sumbu iha nebe dadus di plofi grafika.
5. Legenda
Espliak kona ba kores-cores husi dadus ou kategoria iha grafika.
6. Judul Grafik dan Sumbu Horisontal
Ense ho titulu grafika, sumbu horizontal ou bele mos sumbu vertikal.
7. Data Label
Ense husu informasun nebe mak aumenta ba iha dadus pois ba iha dadus series.
16
Dalan atu halo grafika:
1) Blok dadus hotu nebe mak atu halo grafika.
2) Klik menu INSERT
3) ba iha grupo Chart, klik
maka sei mosu kotak dialogo tuir mai :
Depois de ita Insert Chart, maka bele hili modelu grafika nebe mak ita presija,
mak hanesan: Colomna, Line, Bar, XY (Scatter), nsst.
4) De pois hili modelu grafika klik OK.
2. Modifikasaun Grafika
Depois de ita halo tiha grafika iha Ms. Excel, dalan tuir mai mak halo moodifikasaun
grafika. Modifika grafika tenki halo para informasaun iha grafika nebe mak ita halo ne
bele kompleto liu no grafika sai modelu ida jeito liu atu hare no komprinde ho lalais.
17
Exemplo:
Rejultado Pre-Test & Post-Test Math 2
Menu-menu atu halo modifikasaun ba grafika iha parte 3 hanesan: Design, Layout,
Format
Design : Atu hili Layout grafika no modelu/estilus grafika.
Layout: Halo editasaun modelu grafika hanesan:topiku grafika, topiku Aksis, Legenda,
nsst.
Format: atu editasaun ba modelu grafika hanesan: cor area servisu, cor texto,nsst..
Dalan:
Ho Menu Design
1) Klik iha area grafika nebe mak ita atu edit/halo modifikasaun.
2) Hili menu Design, mosu:
3) Hili mdelu lay out Chart Layout
4) Hili modelu estilus Chart Style
18
Ho Menu design
1) Klik iha area grafika nebe mak atu edit ou modifikasaun
2) Hili menu design, sei mosu:
V. HEADER & FOOTER
Header & Footer hanesan informasaun nebe mak atu sikat iha parte leten pagina ne’e,
Header, informasaun nebe mak sikat iha parte okos naran Footer.
Informasaun iha Header ou Footer hetan hanesan:
Page Number : Ense kona ba numerais
Current Date : Ense kona ba loron ka dia nebe mak ita hatama dadus nian
Time : Ense ho loron nebe mak ita hatama dadus ne’e
Seluk hanesan dadus iha leten, iha Header & Footer ita bele hatama dadus hanesan, dadus
kompanha ka empresaria/industria hanesan:Endereso, No. Telp, Email, Website,nsst.
Dalan:
1) Klik menu Insert
2) Klik iha Header & Footer
3) Depois ida ne’e mosu menu Design husi Header & Footer nebe mak ense ho sub-sub
menu hanesan: Page Number, Current Date, Current Time,nsst,hanesan:
4) Depois de ida leten hoto uja maneira hanesan ba footer
19
5) depois de ita klik iha Header & Footer, area nebe mak ita atu ense sei mosu hanesan:
6) Klik iha posisaun Header (karuk,klaran,los)
7) Klik iha icon hanesan: Page Number, Current Date, Current Time,
atu hatama iha header.
Klik iha area servisu (Worksheet Area)
8) Karik atu halakon ka halo normal fila fali:
Klik menu View
Klik iha Submenu: Normal
Area
20
VI. FINALIZA MS. EXCEL
Durante ne ita estuda ona kona ba oinsa ita servisu ho Ms. Excel hahu husi hatama dadus,
halo fotmat dadus, halo grafika, hatama Header no Footer tuir ita nia hakarak dalan ikus
nebe mak ita atu halo mak finaliza ba dadus sira nebe mak ohin temi iha leten.
1. Save
Dalan:
1) Hanehan Ctrl + S iha keyboard
2) Hili fatin rai dokumentos hanesan dadus (C, D,ou E).
3) Iha kotak File Name, troka ita nia naran tuir ita nia nesesidade.
4) Klik Save
2. Page Setup
Parte ida nebe mak importante atu halo antes print hanesan, modifika pajina suratahan
(Page Setup).
regulamento Page Setup nebe mak sempre halo bebeik mak:
Margin : Fronteira leten, okos, karuk, loos husi ninin ba leten husi suratahan
hakerek.
Orientation : Orientasaun ba suratahan (Portrait ou Landscape).
Size : (A4, F4, A3, nsst..)
Dalan:
1) Hilimenu Page Layout
2) Iha group Page Setup, klik
21
Tab Margin
Top
Modifika margin suratahan leten
Left
Modifika margin suratahan karuk
Right
Modifika margin suratahan loos
Bottom
Modifika margin suratahan okos
3) Pois de modifika Page no Margin tuir ita nia presijo, klik Ok
3. Print Area
Print area hanesan sub menu nebe mak vale atu hili ba data importante deit iha area
servisu atu.
Dalan:
1) Blok dadus sel-sel ou range nebe mak atu print
2) Hili menu Page Layout
3) Klik icon Print Area
4) Klik Set Print Area
Atu hamus ou halakon dadus nebe makiha ona area print:
1) klik icon Print Area
2) Klik/hili Clear Print Area
4. Print Preview
Print Preview funsaun atu hare area servisu nebe mak atu print antes atu halo print.
Karik dadus nebe mak atu print sei dauk los enteaun ita tengi modifika fila fali PAGE
SETUP antes.
Dalan:
1) Klik File
2) Klik Print Print Preview
22
5. Print
1) Klik file ou Ctrl + P iha keyboard.
2) Mosu kotak dialogo hanesan:
Nota:
Printer Name : Atu hili printer nebe mak uja hodi print
Print Range
All : Print sdokumentos hotu dala ida
Page(s) : Print hili numeru pagina importante balun
Number of copies: Total numeru nebe mak atu print.
3) Klik Ok
6. Print Screen/SysRq
Tombol Print screen iha keyboard atu halo foto ka halo recor(rekaman)ba hamosu layar
iha ita nia computer bahira ita nia servisu lao hela atu ita paste ba iha fatin nebe mak
ita presija.
Print screen bai-bain ita uja hodi halo copia ba tombol-tombol menu iha Ms. Word,
Ms. Excel hanesan: tombol menu: Home, Insert, Page Layout, nsst. Tombol-tombol
sira ne ita labele halo copia hanesan dalan atu copia dadus baibain.
Dalan:
1) Hanehan tombol Print Scrn/ iha keyboard
2) Tau kursor ba fatin objectivu.
3) Klik Ctrl + V iha keybord.